زندگی محمدرضا شبیبی و اندیشه های سیاسی و اجتماعی وی

thesis
abstract

الملخّص ولد محمد رضا الشبیبی الشاعر والسیاسیّ الکبیر فی النجف الأشرف عام 1889م- 1306هـ. ترعرع فی بیت یتعصب للمذهب والدّین ویحب الأدب ویمیل إلیه، هذا إضافهً إلی أنّ قدراته الذّاتیه ونبوغه الفطری قد ساعداه إلی أن یبلغ الذروه فی الشعر فی وقت مبکر من عمره فأصبح بعد مدّه وجیزه رائداً من الروّاد وقطباً من أقطاب الحرکه الفکریه والنهضه الأدبیه والثقافیه والاصلاح الاجتماعی والدینی والسیاسیّ فی العراق المعاصر. یمکن أن تدرس حیاه الشبیبی فی جانبین رئیسیین: الجانب السیاسیّ والجانب الأدبی. فی الجانب السیاسیّ، شهد الشبیبی فی الفتره التی عاشها، أواخر الحکم العثمانی علی العراق وبعده الاحتلال البریطانی ثم الحکم الملکی فی فتره الانتداب والاستقلال وانتهت فی عهد الجمهوریه. عیّن وزیراً للمعارف عدّه مرّات فی مختلف الوزارات کما أُنتخب أیضاً عضواً فی مجلس الأعیان ورئیساً له عدّه مرّات. کان ینظر إلی السیاسه بأنّها وسیله لخدمه الشعب ولذا دائماً یقدّم مصلحه الشعب علی الألاعیب السیاسیه. ومن هذا المنطلق کلّما أحسّ بهضم حقّ المواطنین لصالح السیاسه، استعفی من منصبه السیاسیّ، فلهذا کان یعرف بین وسط السیاسیین بالسیاسیّ ذی النزعه الشعبیه. وأمّا فی الجانب الأدبی، فهو یعد شاعراً من أبرز شعراء العراق الحدیث وکاتباً ضلیعاً ومورخاً بحّاثه وناقداً أدبیاً بعید النظر حدید البصر دقیق الملاحظه. وکان عضو مجامع اللغه فی دمشق وبغداد والقاهره. ترک عدّه تآلیف من أهمها دیوانه الشعری المعروف بـ«الدیوان الشبیبی» والذی دُرس قسماً منه فی هذه الرساله. الشعر السیاسیّ أخذ قسطاً وافیاً من الدیوان وجاء معظمه فی باب «الحماسه» منه. وقد تطرّق إلی هذه الموضوعات أی الموضوعات السیاسیه، لا من زاویه السیاسه البحته، بل من حیث ارتباطها بحیاه الشعب لأنّ همّ الشبیبی الأول والأخیر هو الشعب. فلهذا جاءت هذه الموضوعات وکأنّها موضوعات اجتماعیه. تحدث فیها عن سیاسه الدوله العثمانیه وطریقه تعاملهم مع الشعب وعن حروبهم وتحدث عن الحرب العالمیه الأولی والحکام وولاه الأمر فی الشرق، وغیر ذلک من الموضاعات السیاسیه. أکثر شعر الشبیبی یُعد شعراً اصلاحیاً اجتماعیاً وإن کان لم یُعَنْون بهذا العنوان، أی الاجتماعیات، إلّا باب واحد من دیوانه، ولهذا لم تنحصر أشعاره الاجتماعیه فی هذا الباب فقط ـ وإن کان معظمها جاءت فیه ـ بل مبعثره فی کل الدیوان. طرق الشعر الاجتماعی من زاویه واحده إذ نظر إلی المجتمع کوحده متکامله، غاص فی أعماقه وکشف واقعه فنادی الشباب والأمه وتحدث عن العلم، والجهل، والفقر والتخلف والجمود، وقضیه المرأه وغیر ذلک من الموضوعات الاجتماعیه. تهدف هذه الدراسه إلی التعریف بالشاعر وتبیین وتوضیح آراءه السیاسیه والاجتماعیه من خلال قراءه فی دیوانه الشعری. والمنهج المتبع فیها، هو المنهج التوصیفی ـ التحلیلی. وقد اعتمدنا فیها علی الکتب ذات الصله بالموضوع. ومن خلال هذه الدراسه استنتجنا بعض النتائج أهمها: 1- کان الشبیبی فی بدایه الأمر مع العثمانیین ودفعته إلی ذلک النزعه الإسلامیه، وعندما لم ینجح معهم الاصلاح، قلب لهم ظهر المجن. 2- رأیه فی قضیه المرأه کرأی المحافظین من الطبقه المثقفه، بأن تبقی المرأه فی البیت وتنحصر وظیفتها فی تربیه الأولاد والأمور الزوجیه. 3- نظره الشبیبی إلی اصلاح قضایا المجتمع، نظره مثالیه أخلاقیه. 4- دخل الشبیبی عالم السیاسه وتقلد المناصب الوزاریه فی مختلف الوزارات ولکن مع هذا لم یتخلَّ عن مبادئه الاجتماعیه التی کان یومن بها ولم یتراجع عن مواقفه الاجتماعیه.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

نقد و بررسی اندیشه اجتماعی محمدرضا حکیمی

نقد و بررسی اندیشه اجتماعی محمدرضا حکیمی چکیده محمدرضا حکیمی که از اندیشمندان مکتب تفکیک می باشد، با تکیه بر آیات و روایات، نظرات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود را در آثار متعددی منتشر ساخته است. در این مقاله به روش مطالعات کتابخانه ای و سندی به جمع آوری اطلاعات پرداخته ایم. از لحاظ نظری با توجه به ضرورتی که در قرن بیستم میلادی در بین مسلمانان برای تشکیل حکومت اسلامی احساس شد و با درنظر گرفتن ا...

full text

بن‌مایه‌های بیداری و پایداری در شعر محمدرضا شبیبی

در اواخر دهة نوزدهم و اوایل بیستم، عراق از جمله کشورهایی بود که تحت یوغ و بردگی سلطه‌گران داخلی و خارجی قرار گرفت. این کشور در سال 1534 میلادی زیر سلطة دولت مستبد عثمانی رفت و در سال 1918 به تصرف دولت انگلیس درآمد و تا مدت‌ها زیر بار بی‌عدالتی و تفرقه و فساد ناشی از سیاست‌های فریبکارانه و ذلت بار آنها رنج می‌برد. در این میان شاعران با بهره‌گیری از زبان و قلم ادبی خویش، نقش عمدة تبلیغاتی را در ب...

full text

ابن رضوان مالقی(د784ﻫ) و اندیشه سیاسی وی

الشُّهب اللامعة فی السیاسة النافعةکتابی است در آیین مُلک­داری، آداب، سنن و سیره­ پادشاهی که عبدالله بن یوسف بن رضوان مالقی(د784ﻫ) دبیر و کاتب دربار مرینیان، بهدرخواست سلطان ابوسالم ابراهیم بن حسن مرینی(حک:760–762ﻫ) با هدف تبیین روش و آداب حکومت­داری برای سلطان مرینی نگاشته و در آن به بیان چگونگی اعمال سلطه سیاسی بر پایه عدالت اجتماعی پرداخته است. در نوشتار حاضر که در چهار بخش: مقدمه، معرفی کتاب، ا...

full text

فتح‌الله گولن و جنبش اجتماعی-سیاسی وی در ترکیه

در میان اندیشمندان سیاسی اسلام‌گرای ترکیه، فتح‌الله گولن چهره‌ای نام آشنا برای تحلیلگران امور سیاسی و مذهبی ترکیه و اروپایی به شمار می‌رود. اما درباره وی و آثارش در ایران متون بسیار اندکی وجود دارد و آرای وی تا اندازه‌ای ناشناخته مانده است. تأکید گولن بر الگوی همزیستی میان-ادیان دوره عثمانی و الگوی سنتی آن دوران، خود نشان از محافظه‌کاری و تأثیر سنت در اندیشه سیاسی وی دارد. سازگاری اسلام و مدرنی...

full text

بررسی و تحلیل ابعاد فرهنگی مقابله با غرب در اشعار حافظ ابراهیم و محمدرضا شبیبی

حضور غرب در شرق به‌خصوص در ابعاد فرهنگی- سیاسی مورد توجه شاعران معاصر دو حوزة فارسی و عربی قرار گرفته است تا جایی­که این مفهوم در شعر بسیاری از آنها بسامد بالایی دارد. حافظ ابراهیم و محمدرضا شبیبی ازجمله شاعران عربی هستند که به علت سوابق تمدنی عراق و مصر و شرایط زمانی دورة خود از جایگاه خاصی برخوردارند. در این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی به موازنة شعر این دو شاعر در سطح محتوا پرداخته شده و «مق...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023